Ryzyko kredytowe kojarzy nam się przede wszystkim z instytucjami bankowymi. Jednak dotyczy ono każdego przedsiębiorstwa. Jego ocena i prawidłowe zarządzanie należnościami jest niezbędne do utrzymania płynności finansowej oraz rentowności firmy. Czym jest ryzyko kredytowe w przedsiębiorstwie i dlaczego warto brać je pod uwagę?

Czym jest ryzyko kredytowe w przedsiębiorstwie?

Ryzyko kredytowe w przedsiębiorstwie to nic innego, jak prawdopodobieństwo niewywiązania się z zobowiązania pieniężnego, które powoduje zaniechanie lub niewypełnienie warunków zawartych w jednej, a nawet kilku umowach. Może być również traktowane jako zmiany w płynności przepływów pieniężnych oraz zyskach wskutek niewypłacalności, na przykład ogłoszenia bankructwa. Czynniki ryzyka kredytowego w przedsiębiorstwie można podzielić na wewnętrzne oraz zewnętrzne. Pierwsze z nich mają swoje źródło w decyzjach podejmowanych przez dany podmiot, doświadczeniu czy też kwalifikacjach. Z kolei drugie zależą od otoczenia, sytuacji gospodarczej oraz rozwiązań narzucanych z góry. Dlatego należy pamiętać, że wpływ na ryzyko kredytowe mają nie tylko indywidualne decyzje podejmowane przez dłużnika, ale również decyzje polityczne i otoczenie firmy.

Biorąc pod uwagę różnorodność czynników oraz złożoność problemu, zaleca się korzystanie z pomocy specjalistów lub specjalnych narzędzi oceny ryzyka kredytowego w przedsiębiorstwie. Dzięki temu zarówno kontrahenci, jak i przedsiębiorcy, mają szansę na zachowanie płynności finansowej. W innym przypadku pozostanie nam tylko zwrócenie się o pomoc do instytucji, która zapewni odpowiednie finansowanie. Ocenę ryzyka kredytowego w przedsiębiorstwie warto brać również pod uwagę podczas wnioskowania o finansowanie w banku lub firmie pożyczkowej.

Ryzyko kredytowe rodzaje

Ryzyko kredytowe możemy podzielić na kilka rodzajów ze względu na to, czego dotyczy. Wśród nich wymienia się ryzyko niewykonania zobowiązania przez kontrahenta. W takiej sytuacji to dłużnik może okazać się niewypłacalny z powodu nagłej utraty zdolności kredytowej lub niewykonania zobowiązania. Ryzyko koncentracji polega na obniżeniu scoringu przedsiębiorstwa, które jest spowodowane skupienia się na kontraktach i zobowiązaniach z jednym podmiotem lub powiązanych ze sobą przedsiębiorstw. Jego niewypłacalność może znacznie pogorszyć zdolność kredytową wierzyciela. Trzecim rodzajem jest ryzyko inwestycji w podmioty zależne, które polega na prawdopodobieństwie obniżenia wartości zaangażowanego kapitału, a w efekcie straty.

Ocena ryzyka kredytowego przedsiębiorstwa

Na podstawie powyższej definicji możemy wnioskować, że ryzyko kredytowe dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców oferujących swoim kontrahentom odroczone terminy płatności oraz kredytobiorców. Problemy z wyegzekwowaniem płatności wobec kontrahenta powodują utratę płynności finansowej wierzyciela, a następnie kolejnych podmiotów. W efekcie mamy do czynienia z zatorami płatniczymi. Aby uniknąć takich sytuacji, warto oceniać ryzyko kredytowe przedsiębiorstwa i podejmować odpowiednie decyzje. Pierwszym krokiem jest zdefiniowanie czynników ryzyka kredytowego. Należy zrobić to jeszcze przed podjęciem decyzji o podpisaniu umowy z kontrahentem lub instytucją finansową. Przy analizie powinniśmy wziąć pod uwagę kilka kwestii. Będzie to ryzyko niewypłacalności, straty oraz ekspozycji. Jedną z metod stosowanych przez firmy jest ocena punktowa wystawiana zgodnie z zasadami obowiązującymi w banku. Oznacza to, że należy wziąć pod uwagę takie informacje jak:

• sytuacja finansowa, czyli aktualne wyniki, aktywne zadłużenie, bieżąca płynność finansowa, terminowość wywiązywania się z wcześniejszych kontraktów, rentowność i zyskowność przedsiębiorstwa,
• możliwość ewentualnego zabezpieczenia zobowiązań,
• opinia podmiotu na rynku,
• wielkość oraz profil działalności przedsiębiorstwa,
• zatrudnianie kompetentnych i doświadczonych osób,
• analiza branży i wpływających na nią czynników zewnętrznych.

Kiedy ocena punktowa dotyczy należącego do nas przedsiębiorstwa, nie będziemy mieć problemów z uzyskaniem wszystkich danych. Jednak dostępność niektórych informacji może być ograniczona w przypadku kontrahentów. Dlatego też przedsiębiorcy decydują się czasami na wybranie dwóch najważniejszych czynnikach, które będzie musiało spełnić przedsiębiorstwo. Należy również upewnić się, czy kontrahent nie zalega z płatnościami w ZUS i US. Jeżeli początkowa ocena ryzyka kredytowego nie budziła zastrzeżeń, musimy na bieżąco kontrolować sytuację oraz zwracać uwagę na sygnały świadczące o problemach finansowych przedsiębiorstwa. Wśród nich można wymienić coraz częstsze niedotrzymywanie terminów, zwiększenie zadłużenia, obniżenie się wartości zabezpieczeń czy też pogorszenie się opinii podmiotu na rynku. Jeżeli pojawiają się takie sygnały, należy wdrożyć odpowiednie działania.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym w przedsiębiorstwie

Aby ograniczyć ryzyko kredytowe w przedsiębiorstwie, należy ustalić odpowiednie reguły i warunki udostępniania odroczonej płatności. Warto stosować również zasadę ograniczonego zaufania i umożliwiać skorzystanie z takiego rozwiązania wyłącznie stałym kontrahentom. Mimo to nadal powinniśmy podejmować odpowiednie kroki mające na celu kontrolę. Należy zwrócić uwagę, że zarządzanie ryzykiem kredytowym w przedsiębiorstwie zaczyna się już podczas nawiązania kontaktu z kontrahentem. W tym momencie powinniśmy sprawdzić dokumenty rejestrowe oraz podstawowe informacje o sytuacji finansowej. Po wstępnej akceptacji powinniśmy przeprowadzić właściwą analizę finansową, która została opisana powyżej.

Nie zapominajmy również o dodatkowych zabezpieczeniach, na przykład weksle, hipoteka, poręczenia osobiste. Jest to szczególnie istotne przy kontraktach opiewających na wysokie kwoty. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w przedsiębiorstwie opiera się również na stałej kontroli.

Ryzyko kredytowe, a pożyczka dla firm

Każda instytucja finansowa ocenia ryzyko kredytowe przedsiębiorstwa, które ubiega się o pożyczkę. Jak zostało wspomniane, działanie to polega na analizie prawdopodobieństwa wystąpienia problemów z wywiązaniem się z zaciągniętego zobowiązania. Wiele osób postrzega ten proces jako wyliczanie zdolności kredytowej (scoringu). Dlatego też warto wyróżnić podstawowe różnice, które można dostrzec na podstawie informacji uwzględnionych w artykule. Ryzyko kredytowe obejmuje zarówno przedsiębiorcę, jak i instytucję udzielającą ewentualnego wsparcia finansowego. Zawsze mamy z nim do czynienia. Różnicą jest jedynie stopień zagrożenia. Z kolei scoring uwzględnia jedynie kredytobiorcę oraz jego indywidualną sytuację finansową. Ocena zdolności kredytowej może być negatywna lub pozytywna. Oznacza to, że jeden podmiot ją posiada i otrzyma wsparcie finansowe, a inny nie.